Dokumenty - PROCEDURY REAGOWANIA W PRZYPADKU WYSTĄPIENIA WEWNĘTRZNYCH I ZEWNĘTRZNYCH ZAGROŻEŃ FIZYCZNYCH W SZKOLE I ZAGROŻEŃ BEZPIECZEŃSTWA CYFROWEGO W ZESPOLE SZKOLNO-PRZEDSZKOLNYM W RÓŻANYMSTOKU | Zespół Szkolno-Przedszkolny Szkoła Podstawowa w Różanymstoku

PROCEDURY REAGOWANIA W PRZYPADKU WYSTĄPIENIA WEWNĘTRZNYCH I ZEWNĘTRZNYCH ZAGROŻEŃ

PROCEDURY REAGOWANIA W PRZYPADKU WYSTĄPIENIA WEWNĘTRZNYCH I ZEWNĘTRZNYCH ZAGROŻEŃ FIZYCZNYCH W SZKOLE I ZAGROŻEŃ BEZPIECZEŃSTWA CYFROWEGO W ZESPOLE SZKOLNO-PRZEDSZKOLNYM W RÓŻANYMSTOKU

Opracowano na podstawie dokumentu Departamentu Wychowania i Kształcenia Integracyjnego Ministerstwa Edukacji Narodowej „Bezpieczna Szkoła” jako zbiór rekomendacji i wytycznych dla dyrektorów szkół i organów prowadzących szkoły, do realizacji począwszy od września 2017r.

Zagrożenia zewnętrzne

Ogólne zasady ewakuacji z miejsca zagrożenia
Wtargnięcie napastnika (terrorysty)
Podłożenie ładunku wybuchowego
Podłożenie podejrzanego pakunku
Skażenie chemiczne, biologiczne

Zagrożenia wewnętrzne:

Wystąpienie agresywnych zachowań w szkole lub tzw. fali
Znalezienia w szkole substancji psychoaktywnych
Wystąpienie kradzieży lub wymuszenia pieniędzy lub przedmiotów wartościowych
Wystąpienie przypadków pedofilii w szkole
Rozpowszechnianie pornografii w szkole przez ucznia
Wystąpienie przypadków prostytucji w szkole lub wśród uczniów
Wystąpienie przypadków niepokojących zachowań seksualnych uczniów w szkole
Wypadek ucznia w szkole
Wypadek popełnienia przez ucznia czynu karalnego
Wypadek ucznia będącego ofiarą czynu karalnego

Zagrożenia bezpieczeństwa cyfrowego

Dostęp do treści szkodliwych, niepożądanych, nielegalnych
Cyberprzemoc
Naruszenia prywatności dotyczące nieodpowiedniego lub niezgodnego z prawem wykorzystania danych osobowych lub wizerunku dziecka i pracownika szkoły
Zagrożenia dla zdrowia dzieci w związku z nadmiernym korzystaniem z Internetu
Nawiązywanie niebezpiecznych kontaktów w Internecie - uwodzenie, zagrożenie pedofilią
Seksting, prowokacyjne zachowania i aktywność seksualna jako źródło dochodu osób nieletnich
Bezkrytyczna wiara w treści zamieszczone w Internecie, nieumiejętność odróżnienia treści prawdziwych od nieprawdziwych, szkodliwość reklam
Łamanie prawa autorskiego
Zagrożenia bezpieczeństwa technicznego sieci, komputerów i zasobów

Zagrożenia zewnętrzne

Ogólne zasady ewakuacji z miejsca zagrożenia
Wtargnięcie napastnika (terrorysty)
Podłożenie ładunku wybuchowego
Podłożenie podejrzanego pakunku
Skażenie chemiczne, biologiczne

Sposób prowadzenia ewakuacji:

Sposób prowadzenia ewakuacji		Ewakuację można przeprowadzić tylko na wyraźną komendę administratora budynku (wyznaczonej osoby odpowiedzialnej za uruchomienie procedury) lub sił interweniujących i zgodnie z ich wskazówkami
Telefony alarmowe			Telefon alarmowy 112
Sposób powiadamiania służb	Wybierz nr 112 Po zgłoszeniu się dyżurnego operatora danej służby podaj następujące informacje:		-nazwę i adres szkoły -rodzaj stwierdzonego zagrożenia -imię i nazwisko oraz pełnioną funkcję -telefon kontaktowy -potwierdź przyjęcie zgłoszenia i zapisz dane przyjmującego zgłoszenie
Sposób postępowania z uczniami ze SPE (specjalnymi potrzebami edukacyjnymi)		Nauczyciele odpowiedzialni za opiekę na osobami niepełnosprawnymi dbają o zachowanie się przez dzieci zgodnie z potrzebami danej sytuacji. W przypadku konieczności ewakuacji zapewniają pomoc zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami.
Zarządzanie na wypadek sytuacji kryzysowej		Czynnościami realizowanymi w trakcie procedury kieruje dyrektor placówki lub osoba przez niego wyznaczona.
Obowiązki pracowników		-Zapoznać się z czynnościami realizowanymi w trakcie uruchamiania procedury -Na posiedzeniu Rady Pedagogicznej przeprowadzić szkolenie lub przypomnienie z zakresu stosowania procedury - wszyscy pracownicy muszą znać sygnał uruchamiający procedurę - wszyscy pracownicy powinni znać lub mieć zapisane numery telefonów osób odpowiedzialnych za uruchomienie procedury i koordynację ewakuacji osób niepełnosprawnych -wszyscy pracownicy są zobowiązani do pamiętania swoich zadań i ich wykonywania na wypadek uruchomienia procedury - udać się na miejsce ewakuacji - boisko sportowe - na początku roku szkolnego przeszkolić uczniów klas I i przypominać uczniom klas starszych procedury postępowania ( odp. wychowawcy) - Stosować się do poleceń osoby zarządzającej sytuacją kryzysową (dyrektora, osoby zastępującej dyrektora). - przeprowadzać próbną ewakuację ( najmniej jedna w roku –nie później niż trzy miesiące po rozpoczęciu roku szkolnego)

Ewakuacja w trakcie lekcji i przerwy – zasady postępowania po ogłoszeniu alarmu w szkole

Alarm w szkole jest ogłaszany w konsekwencji wystąpienia zagrożeń dla życia i zdrowia osób przebywających na terenie szkoły.

Ma na celu:

zapewnienie bezpieczeństwa w razie zagrożenia życia i zdrowia osób przebywających na terenie szkoły.
szybkie powiadomienie o niebezpieczeństwie wszystkich osób znajdujących się w strefie zagrożenia
natychmiastowe podjęcie działań mających na celu ratowanie zdrowia i życia osób zagrożonych.

Sposób ogłoszenia alarmu:

woźny na polecenie dyrektora lub osoby zastępującej ogłasza ewakuację w sposób:

- trzy sygnały dzwonka, trwające około 10 sekund każdy, następujące bezpośrednio po sobie.

W sytuacji braku prądu, ogłoszenie alarmu za pomocą dzwonka ręcznego z jednoczesnym komunikatem słownym podawanym przez osoby ogłaszające alarm.

O ewakuacji decyduje dyrektor szkoły pod jego nieobecność osoba zastępująca dyrektora, który po otrzymaniu meldunku od nauczyciela lub innej osoby zgłaszającej zagrożenie oraz rozpoznaniu sytuacji podejmuje decyzję o zawiadomieniu służb (policja, straż pożarna) i ogłoszeniu alarmu.

W wypadku wystąpienia zagrożenia fizycznego niezbędne jest wezwanie odpowiednich służb drogą telefoniczną.

Procedura wezwania:

Wybranie numeru odpowiedniej służby. Po zgłoszeniu się dyżurnego operatora danej służby podanie następujących informacji:

- rodzaj stwierdzonego zagrożenia - nazwę i adres szkoły - imię i nazwisko oraz pełnioną funkcję

- telefon kontaktowy

- zrealizowane dotąd działania w reakcji na zagrożenie.

Potwierdzenie przyjęcie zgłoszenia i zapisanie danych przyjmującego zgłoszenie.

O zagrożeniu należy bezzwłocznie poinformować odpowiednie służby:

Policja : nr stacjonarny 85 7121007 lub 112

Straż Pożarna 998

Pogotowie Ratunkowe 999

Europejski Telefon Alarmowy - 112

Pogotowie Energetyczne 85 740 50 00

Pogotowie Gazowe 992

Wojewódzkie Centrum Zarządzania Kryzysowego 85 743 95 35

Po ogłoszeniu alarmu:

Zadania nauczyciela:

Natychmiast przerwać zajęcia i inne prace
Nakazać uczniom spakowanie rzeczy osobistych i ustawienia się parami
Osoby z ograniczoną zdolnością poruszania się ewakuować przy wykorzystaniu wózków lub przenieść na rękach
Nauczyciel wybiera parę, która wyprowadzi klasę, sam wychodzi ostatni po sprawdzeniu sali lekcyjnej czy wszyscy opuścili pomieszczenie
Nauczyciel zapobiega panice
Wyłącza urządzenia, gasi światło, zabiera dokumenty, klucz zostawia w drzwiach od strony zewnętrznej
Nie otwiera okien bez potrzeby w miejscach gdzie powstał pożar,
Przy spotkaniu dwóch ewakuujących się klas obowiązuje zasada „ prawej wolnej”
Młodzież kieruje się zgodnie ze strzałkami wskazującymi kierunek ewakuacji,
Nie wolno poruszać się „pod prąd”
Nie wolno blokować ani zatrzymywać się podczas przemarszu drogami ewakuacyjnymi,
Przy zadymieniu należy poruszać się wzdłuż ścian oraz jak najbliżej podłogi, górne drogi oddechowe osłonięte,
Klasa musi poruszać się zwarta grupą- uczniowie poszczególnych klas/grup nie mieszają się,
Przy wyjściu ewakuacyjnym należy zgłosić dyżurującemu pracownikowi wyjście klasy/grupy
Szatnie i ubikacje sprawdzają wyznaczeni pracownicy
Porządek wyprowadzania uczniów ustala się w zależności od miejsca powstania pożaru
Najpierw należy ewakuować uczniów z tych pomieszczeń, które są bezpośrednio zagrożone,
Nauczyciel po dotarciu do placu alarmowego ustawia klasy/grupy w kolumny dwójkowe, zgłasza koordynującemu ewakuacją stan klasy/grupy: klasa……/grupa… - stan ogólny …., obecnych w momencie ogłoszenia ewakuacji…., nieobecny

Zadania uczniów:

Uczniowie podporządkowują się poleceniom nauczyciela z którym mieli zajęcia w momencie ogłoszenia alarmu.
Uczniowie na polecenie nauczyciela ustawiają się w szeregu i w sposób zorganizowany kierują się do wskazanego wyjścia ewakuacyjnego.
Należy poruszać się po prawej stronie korytarzy i klatek schodowych,
W przypadku ogłoszenia alarmu i ewakuacji podczas przerwy, uczniowie skupiają się wokół najbliżej dyżurującego nauczyciela, a jeżeli to nie zagraża bezpieczeństwu udaje się pod salę, gdzie powinien mieć zajęcia i stamtąd pod opieką nauczyciela następuje ewakuacja.
Ewakuacja z wyższych kondygnacji następuje po stwierdzeniu, że uczniowie niższych kondygnacji opuścili już budynek i drogi ewakuacyjne są wolne,
Po opuszczeniu budynku uczniowie pod opieką nauczycieli udają się na teren boiska sportowego tzn. plac alarmowy.
Uczniowie ustawiają się w na placu alarmowym – teren boiska sportowego.

klasy/ grupy ułożone w kolumnach dwójkowych w kształcie litery U:

Frontem do zachodu (kierunek Dąbrowa Białostocka- grupy oddziału przedszkolnego
Frontem do północy (kierunek Nowy Dwór) – klasy 1-3
Frontem do wschodu (kierunek - Różanystok)- klasy 4-8

Podczas zbiórki na placu alarmowym należy sprawdzić obecność uczniów a opiekun zgłasza stan klasy/grupy dyrektorowi szkoły a pod jego nieobecność osobie zastępującej.

Uczeń bezwzględnie podczas ewakuacji:

Słucha i wykonuje dokładnie polecenia nauczyciela
Nie ulega panice, jest opanowany
Po ogłoszeniu ewakuacji udaje się na miejsce zbiórki wraz z klasą/grupą drogą wskazaną przez nauczyciela
Pomaga osobom słabszym
Bezwzględnie podporządkowuje się nauczycielowi, nie lekceważy zagrożenia, nawet wówczas, gdy nie zagraża mu bezpośrednio.

Opiekunem osoby niepełnosprawnej na czas ewakuacji jest nauczyciel lub konserwator.

Przykład technik ewakuacji osób z niepełnosprawnościami:

Korzystanie z krzesełka lub wózka inwalidzkiego
Chwyt strażacki
Chwyt na barana
Chwyt kołyskowy
Wykorzystanie koca lub innego materiału.
Ciągnięcie po płaskiej powierzchni.

Wtargnięcie napastnika (terrorysty) do szkoły

Poniższe procedury odnoszą się do niezbędnej reakcji nauczyciela i dotyczą sytuacji wtargnięcia napastnika z niebezpiecznym narzędziem lub bronią, który strzela do osób znajdujących się na korytarzu i w salach lekcyjnych, tzw. aktywny strzelec.

Jeżeli nie miałeś szansy na ucieczkę, ukryj się, zamknij drzwi na klucz (zabarykaduj się)
Wycisz i uspokój uczniów
Zaopiekuj się uczniami ze SPE i uczniami, którzy potrzebują pomocy
Każ bezwzględnie wyciszyć, wyłączyć telefony
Poinformuj policję wysyłając informację tekstową - SMS o zaistniałej sytuacji -
Zasłoń okno, zgaś światło.
Nie przemieszczaj się
Stań poniżej linii okien, zejdź ze światła drzwi
Zejdź z linii strzału, połóż się na podłodze
Jeżeli padną strzały, nie krzycz
Nie otwieraj nikomu drzwi
W przypadku wtargnięcia napastnika do pomieszczenia podejmij walkę, która może być ostatnią szansą na uratowanie życia

W przypadku bezpośredniego kontaktu z napastnikami, którzy dążą do przejęcia kontroli nad szkołą:

Wykonuj bezwzględnie polecenia napastnika
Na żądanie terrorystów oddaj im przedmioty osobiste, np. telefon
Poinformuj, że nie możesz wykonać jakiegoś polecenia
Nie patrz terrorystom w oczy, unikaj kontaktu wzrokowego
Nigdy nie odwracaj się plecami do napastnika
Nie zwracaj na siebie uwagi
Nie lekceważ napastnika i nie bądź agresywny
Nie oszukuj terrorysty
Uspokój uczniów, zawsze zwracaj się do nich po imieniu
Poinformuj napastnika o uczniach ze schorzeniami
Pytaj zawsze o pozwolenie, np. gdy chcesz się zwrócić do uczniów
Zawsze korzystaj z dobrej woli terrorysty

W przypadku działań antyterrorystycznych podjętych przez policję:

Nie uciekaj z miejsca zdarzenia, nie wykonuj gwałtownych ruchów – możesz zostać uznany za terrorystę
Nie próbuj pomagać służbom ratowniczym, dyskutować z nimi
Połóż się na podłodze, trzymaj ręce z otwartymi dłońmi najlepiej na wysokości głowy.
Słuchaj poleceń i instrukcji grupy antyterrorystycznej, poddawaj się jej działaniom
Nie trzyj oczu w przypadku użycia gazów łzawiących
Pytaj o pozwolenie zaopiekowania się swoimi uczniami
Odpowiadaj na pytania funkcjonariuszy
Bądź przygotowany na traktowanie ciebie jako potencjalnego terrorysty dopóki twoja tożsamość nie zostanie potwierdzona
Po wydaniu polecenia wyjścia – opuść pomieszczenie jak najszybciej, oddal się we wskazanym kierunku
Nie zatrzymuj się dla zabrania rzeczy osobistych, zawsze istnieje ryzyko wybuchu lub pożaru

Podłożenie ładunku wybuchowego

Otrzymanie informacji o podłożeniu ładunku wybuchowego:

Prowadząc rozmowę z osobą informującą o podłożeniu ładunku wybuchowego zapamiętaj jak największą ilość szczegółów
Zapisz natychmiast wszystkie uzyskane lub zapamiętane informacje
Poinformuj niezwłocznie o otrzymaniu zgłoszenia osobę odpowiedzialną w szkole za uruchomienie procedury- dyrektora, pod jego nieobecność osobę zastępującą,
Po usłyszeniu sygnału o podłożeniu ładunku wybuchowego rozpocznij ewakuację zgodnie z planem ewakuacji
Nie używaj telefonu komórkowego
Sprawdź, jeżeli możesz, czy w klasie pozostały przedmioty, które nie należą do jej wyposażenia
Bezwzględnie wykonuj polecenia osoby kierującej sytuacją kryzysową lub funkcjonariuszy służb
W miejscu ewakuacji policz wszystkie dzieci i poinformuj osobę odpowiedzialną za kierowanie działaniami kryzysowymi
Poinformuj rodziców o miejscu odbioru dzieci i drodze dojazdu.

Podłożenie podejrzanego pakunku

Podejrzany pakunek to przesyłka z ładunkiem wybuchowym lub nieznaną substancją.

Osoby odpowiedzialne za uruchomienie procedury: Dyrektor placówki lub w przypadku jego nieobecności osoba zastępująca. W przypadku ich nieobecności – osoba przez nich upoważniona

Otrzymanie informacji o podłożeniu ładunku wybuchowego		Stwierdzenie podejrzanego pakunku
Prowadząc rozmowę z osobą informującą o podłożeniu ładunku wybuchowego, zapamiętaj jak największą ilość szczegółów	Odizoluj miejsce znajdowania się podejrzanego pakunku
Zapisz natychmiast wszystkie uzyskane lub zapamiętane informacje	Nie dotykaj, nie otwieraj i nie przesuwaj podejrzanego pakunku
Poinformuj niezwłocznie o otrzymaniu zgłoszenia osobę odpowiedzialną za uruchomienie procedury	Okryj pakunek w przypadku stwierdzenia wydobywania się z niego innej substancji (tylko jeżeli czas na to pozwala)
Po usłyszeniu sygnału o podłożeniu ładunku wybuchowego rozpocznij ewakuację zgodnie z planem ewakuacji	Poinformuj o stwierdzeniu pakunku osobę odpowiedzialną za uruchomienie procedury
Nie używaj telefonu komórkowego	Po usłyszeniu sygnału o podłożeniu ładunku wybuchowego rozpocznij ewakuację zgodnie z planem ewakuacji
Sprawdź, jeżeli możesz, czy w klasie pozostały przedmioty, które nie należą do jej wyposażenia	Nie używaj telefonu komórkowego
Bezwzględnie wykonuj polecenia osoby kierującej sytuacją kryzysową lub funkcjonariuszy służb	Bezwzględnie wykonuj polecenia osoby kierującej sytuacją kryzysową lub funkcjonariuszy służb
W miejscu ewakuacji policz wszystkie dzieci i poinformuj osobę odpowiedzialną za kierowanie działaniami kryzysowymi	W miejscu ewakuacji policz wszystkie dzieci i poinformuj osobę odpowiedzialną za kierowanie działaniami kryzysowymi
Poinformuj rodziców o miejscu odbioru dzieci i drodze dojazdu	Poinformuj rodziców o miejscu odbioru dzieci i drodze dojazdu

Wypadek skażenia chemicznego lub biologicznego szkoły

Przez zagrożenie chemiczne rozumiemy uwolnienie niebezpiecznych dla ludzi i środowiska pierwiastków chemicznych oraz ich związków, mieszanin lub roztworów występujących w środowisku lub powstałych w wyniku działalności człowieka. Zagrożenie może wynikać także z stosowania broni biologicznej (broń B, broń bakteriologiczna). W broni B ładunki bojowe są wypełnione mikroorganizmami chorobotwórczymi: bakteriami (wąglik, bruceloza etc.) wirusami (ospy, gorączki krwotocznej, zapalenia mózgu, wirusa HIV), toksynami (rycyna, toksyna otulinowa), grzybami lub pierwotniakami.

SYTUACJA, GDY NASTĄPIŁO SKAŻENIE SZKOŁY (SZKOŁA OTRZYMUJE INFORMACJĘ O MOŻLIWYM SKAŻENIU SUBSTANCJĄ CHEMICZNĄ/BIOLOGICZNĄ - NP. TELEFON ZAMIARZE ATAKU).

Należy wówczas:

zaalarmować wszystkich przebywających na terenie szkoły, a osoby przebywające na zewnątrz ewakuować do budynku szkoły przemieszczając się pod wiatr oraz poprzecznie do kierunku wiatru
natychmiast po ogłoszeniu alarmu powiadomić odpowiednie służby
w budynku - szkole, zamknąć i uszczelnić okna, drzwi, otwory wentylacyjne,
w miarę możliwości gromadzić podręczne środki ratownicze i odtrutki
przygotować wilgotne tampony do ochrony dróg oddechowych, na wypadek przeniknięcia środka biologicznego lub chemicznych do wnętrza pomieszczeń
powstrzymać się od picia, spożywania posiłków oraz prac wymagających dużego wysiłku
do chwili odwołania alarmu lub zarządzenia ewakuacji nie wolno opuszczać uszczelnionych pomieszczeń, przebywać w pobliżu okien i innych otworów wentylacyjnych
oczekiwać na pojawienie się odpowiednich służb i postępować zgodnie z otrzymanymi od nich wytycznymi.

SYTUACJA, GDY SZKOŁA ZOSTAŁA SKAŻONA SUBSTANCJĄ CHEMICZNĄ/BIOLOGICZNĄ, A ZAGROŻENIE ZOSTAŁO WYKRYTE NATYCHMIAST LUB SZYBKO PO JEGO POJAWIENIU SIĘ.

Należy wówczas:

nie dotykać i nie wąchać podejrzanych przedmiotów, nie sprzątać proszku, nie ścierać cieczy
aby zapobiec rozprzestrzenianiu się substancji, przykryć ją np. kocem
pozamykać okna oraz drzwi, nie dopuścić do przeciągów
opuścić pomieszczenie, w którym wykryto/stwierdzono obecność podejrzanej substancji i nie wpuszczać do niego innych osób
powiadomić osobę odpowiedzialną za zarządzanie kryzysowe w szkole
zaalarmować wszystkie osoby przebywające na terenie szkoły i ewakuować je w rejon ewakuacji, przemieszczając się pod wiatr oraz poprzecznie do kierunku wiatru
natychmiast po ogłoszeniu ewakuacji powiadomić odpowiednie służby
jeśli miał miejsce kontakt z substancją, należy: umyć dokładnie ręce wodą i mydłem, zdjąć ubranie, które miało kontakt z podejrzaną substancją i włożyć do plastikowego worka
po kontakcie z substancją nie wolno: jeść, pić do czasu uzyskania zgody odpowiednich służb
w obiekcie – budynku, do którego nastąpiła ewakuacja zamknąć i uszczelnić okna, drzwi, otwory wentylacyjne
sporządzić listę osób, które miały kontakt z podejrzaną substancją albo znalazły się w odległości ok. 5 m od niej. Listę przekazać policji.
w miarę możliwości gromadzić podręczne środki ratownicze i odtrutki - maski pyłowe, gazę, watę, kwas octowy, sok cytrynowy, oliwę jadalną, wodę, wodę utlenioną, mydło, olej parafinowy, środki pobudzające krążenie, spirytus do zmywania skóry
przygotować wilgotne tampony do ochrony dróg oddechowych, na wypadek przeniknięcia środków biologicznego lub chemicznych do wnętrza pomieszczeń - częsta zmiana tamponu lub nawilżanie go wodą zabezpiecza przed nadmiernym pochłanianiem substancji
powstrzymać się od picia, spożywania posiłków oraz prac wymagających dużego wysiłku
oczekiwać na pojawienie się odpowiednich służb i postępować zgodnie z otrzymanymi od nich wytycznymi.

SYTUACJA, GDY SZKOŁA ZOSTAŁA SKAŻONA SUBSTANCJĄ CHEMICZNĄ/BIOLOGICZNĄ, A ZAGROŻENIE ZOSTAŁO WYKRYTE PÓŹNO, NP. GDY POJAWIŁY SIĘ OBJAWY REAKCJI NA SUBSTANCJĘ LUB/I OGNISKA ZACHOROWAŃ:

Należy wtedy:

nie dotykać i nie wąchać podejrzanych przedmiotów, nie sprzątać proszku, nie ścierać cieczy
powiadomić osobę odpowiedzialną w szkole za zarządzanie kryzysowe – dyrektora, osobę zastępującą
przykryć substancję np. kocem, aby zapobiec jej rozprzestrzenianiu się
pozamykać okna oraz drzwi i wyłączyć klimatyzację, nie dopuścić do przeciągów
opuścić pomieszczenie, w którym wykryto/stwierdzono obecność podejrzanej substancji i nie wpuszczać do niego innych osób
ogłosić alarm i wszystkich uczniów, nauczycieli oraz pracowników znajdujących się bezpośrednio poza budynkiem, a przebywających na terenie szkoły ewakuować do wnętrza szkoły
natychmiast po ogłoszeniu alarmu powiadomić odpowiednie służby - policję, straż pożarną, pogotowie ratunkowe, kładąc szczególny nacisk na zawarcie w tym powiadomieniu informacji o charakterze potencjalnego zagrożenia
w szkole zamknąć i uszczelnić okna, drzwi, otwory wentylacyjne, a budynek szkoły wraz ze wszystkimi obecnymi wewnątrz osobami odizolować od bezpośredniego otoczenia przygotowując się do ewentualnej kwarantanny
oczekiwać na pojawienie się odpowiednich służb i postępować zgodnie z otrzymanymi od nich wytycznymi.

Poniższa tabela prezentuje instrukcję postępowania w przypadku skażenia substancją chemiczną lub biologiczną terenu szkoły oraz zagrożenia skażeniem ww. substancjami.

Osoby odpowiedzialne za uruchomienie procedury

Dyrektor lub osoba zastępująca

W przypadku ich nieobecności – osoba przez nich upoważniona

Szkoła otrzymuje informację o możliwym skażeniu substancją chemiczną/biologiczną (np. telefon o zamiarze ataku) gdy nie nastąpiło skażenie placówki

zaalarmować wszystkich przebywających na terenie szkoły, osoby przebywające na zewnątrz ewakuować do budynku szkoły przemieszczając się pod wiatr oraz poprzecznie do kierunku wiatru
natychmiast po ogłoszeniu alarmu powiadomić odpowiednie służby
w budynku - szkole, zamknąć i uszczelnić okna, drzwi, otwory wentylacyjne,
w miarę możliwości gromadzić podręczne środki ratownicze
przygotować wilgotne tampony do ochrony dróg oddechowych, na wypadek przeniknięcia środka biologicznego lub chemicznych do wnętrza pomieszczeń
powstrzymać się od picia, spożywania posiłków oraz prac wymagających dużego wysiłku
do chwili odwołania alarmu lub zarządzenia ewakuacji, nie wolno opuszczać uszczelnionych pomieszczeń, przebywać w pobliżu okien i innych otworów wentylacyjnych
oczekiwać na pojawienie się odpowiednich służb i postępować zgodnie z otrzymanymi od nich wytycznymi.

Szkoła została skażona substancją chemiczną/biologiczną, a zagrożenie zostało wykryte natychmiast lub szybko po jego pojawieniu się

nie dotykać i nie wąchać podejrzanych przedmiotów, nie sprzątać proszku, nie ścierać cieczy
aby zapobiec rozprzestrzenianiu się substancji, przykryć ją np. kocem
pozamykać okna oraz drzwi i wyłączyć klimatyzację, nie dopuścić do przeciągów
opuścić pomieszczenie, w którym wykryto/stwierdzono obecność podejrzanej substancji i nie wpuszczać do niego innych osób
powiadomić administratora
zaalarmować wszystkie osoby przebywające na terenie szkoły i ewakuować je w rejon ewakuacji, przemieszczając się pod wiatr oraz poprzecznie do kierunku wiatru
natychmiast po ogłoszeniu ewakuacji powiadomić odpowiednie służby
jeśli miał miejsce kontakt z substancją, należy: umyć dokładnie ręce wodą i mydłem, zdjąć ubranie, które miało kontakt z podejrzaną substancją i włożyć do plastikowego worka
po kontakcie z substancją nie wolno: jeść, pić do czasu uzyskania zgody odpowiednich służb
w obiekcie – budynku, do którego nastąpiła ewakuacja zamknąć i uszczelnić okna, drzwi, otwory wentylacyjne
sporządzić listę osób, które miały kontakt z podejrzaną substancją albo znalazły się w odległości ok. 5 m od niej. Listę przekazać policji.
w miarę możliwości gromadzić podręczne środki ratownicze i odtrutki
przygotować wilgotne tampony do ochrony dróg oddechowych, na wypadek przeniknięcia środków biologicznego lub chemicznych do wnętrza pomieszczeń
powstrzymać się od picia, spożywania posiłków oraz prac wymagających dużego wysiłku
oczekiwać na pojawienie się odpowiednich służb i postępować zgodnie z otrzymanymi od nich wytycznymi.

Szkoła została skażona substancją chemiczną/biologiczną a zagrożenie zostało wykryte późno, np. gdy pojawiły się objawy reakcji na substancję lub/i ogniska zachorowań:

nie dotykać i nie wąchać podejrzanych przedmiotów, nie sprzątać proszku, nie ścierać cieczy
powiadomić dyrektora szkoły lub osobę zastępującą
aby zapobiec rozprzestrzenianiu się substancji, przykryć ją np. kocem
pozamykać okna oraz drzwi, nie dopuścić do przeciągów
opuścić pomieszczenie, w którym wykryto/stwierdzono obecność podejrzanej substancji i nie wpuszczać do niego innych osób
ogłosić alarm i wszystkich uczniów, nauczycieli oraz pracowników znajdujących się bezpośrednio poza budynkiem, a przebywających na terenie szkoły ewakuować do wnętrza szkoły
natychmiast po ogłoszeniu alarmu powiadomić odpowiednie służby
w szkole zamknąć i uszczelnić okna, drzwi, otwory wentylacyjne, a budynek szkoły wraz ze wszystkimi obecnymi wewnątrz osobami odizolować od bezpośredniego otoczenia przygotowując się do ewentualnej kwarantanny
oczekiwać na pojawienie się odpowiednich służb i postępować zgodnie z otrzymanymi od nich wytycznymi


Sposób prowadzenia ewakuacji		Ewakuację można przeprowadzić tylko na wyraźną komendę sił interweniujących i zgodnie z ich wskazówkami
Sposób reakcji na sygnał dźwiękowy	Sygnał dźwiękowy	ewakuacja
Sygnał dźwiękowy		wejść i pozostać w budynku
Telefony alarmowe		Policja 997 Straż pożarna 998 Pogotowie Ratunkowe 999 Europejski Telefon alarmowy 112
Sposób powiadamiania służb	Wybierz jeden z ww. numerów. Po zgłoszeniu się dyżurnego operatora danej służby podaj następujące informacje:	nazwę i adres szkoły rodzaj stwierdzonego zagrożenia imię i nazwisko oraz pełnioną funkcję telefon kontaktowy potwierdź przyjęcie zgłoszenia i zapisz dane przyjmującego zgłoszenie
Sposób postępowania z uczniami ze SPE		Nauczyciele odpowiedzialni za opiekę na osobami niepełnosprawnymi dbają o zachowanie się przez dzieci zgodnie z potrzebami danej sytuacji. W przypadku konieczności ewakuacji zapewniają pomoc zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami.
Zarządzanie na wypadek sytuacji kryzysowej		Czynnościami realizowanymi w trakcie procedury kieruje dyrektor placówki, osoba zastępująca lub osoba przez niego wyznaczona.
Obowiązki pracowników		Zapoznać się z czynnościami realizowanymi w trakcie uruchamiania procedury

ZAGROŻENIA WEWNĘTRZNE:

Wystąpienie agresywnych zachowań w szkole lub tzw. fali
Znalezienie w szkole substancji psychoaktywnych
Wystąpienie kradzieży lub wymuszenia pieniędzy lub przedmiotów wartościowych
Wystąpienie przypadków pedofilii w szkole
Rozpowszechnianie pornografii w szkole przez ucznia
Wystąpienie przypadków prostytucji w szkole lub wśród uczniów
Wystąpienie przypadków niepokojących zachowań seksualnych uczniów w szkole
Wypadek ucznia w szkole
Popełnienie przez ucznia czynu karalnego
Wypadek ucznia będącego ofiarą czynu karalnego

Do najważniejszych zagrożeń wewnętrznych w szkole należą: agresywne zachowania ucznia oraz zjawisko tzw. fali, korzystanie przez uczniów z substancji psychoaktywnych, kradzież lub wymuszenia pieniędzy lub przedmiotów wartościowych, pedofilia, pornografia, prostytucja, picie alkoholu, wypadek lub czyn karalny dokonany przez ucznia.

Zagrożeniom w szkole zwykle towarzyszą poprzedzające je lub im towarzyszące widoczne symptomy zachowań uczniów, na podstawie których można je rozpoznać. Ofiary negatywnych działań w szkole zwykle skarżą się na bóle głowy czy brzucha lub na brak apetytu. Często pojawia się pośród nich niechęć do chodzenia do szkoły (wagary) lub całkowita absencja. W rodzinie pojawia się agresja wobec rodzeństwa i rodziców, widoczny niepokój, rozdrażnienie lub lękowe reagowanie na różne sytuacje. Uczniowie izolują się i szukają samotności. Odbija się to negatywnie na ich wynikach w nauce. Nauczyciele i rodzice powinni zauważyć te zachowania i rozpocząć wyjaśnianie ich przyczyn. Należy pamiętać, że uczniowie na ogół ukrywają, iż stali się ofiarami czynów zabronionych, wstydzą się, nie chcą martwić nauczycieli/rodziców. Wreszcie przypisują sobie winę za to, co ich spotkało .Niewłaściwe zachowania uczniów a w konsekwencji zagrożenia dla bezpieczeństwa w szkole z ich strony mają wiele przyczyn:

uwarunkowania osobowościowe sprawcy –jego kłopoty w nauce, nieumiejętność przystosowania się do środowiska szkolnego, zazdrość w odniesieniu do kolegów z rodzin lepiej sytuowanych, rywalizacja w nauce, zazdrość o oceny,
środowisko pozaszkolne -otoczenie ucznia, uwarunkowania społeczno-rodzinne,
wpływ rodziny, telewizji, Internetu, gier komputerowych,
środowisko szkolne -konflikty między rówieśnikami, dominacja starszych kolegów, próba zaistnienia w grupie -zdobycia kontroli nad rówieśnikami, chęć imponowania, wyróżnienia się wśród społeczności szkolnej

Sytuacje zagrożenia rodzą się w codziennych sytuacjach w szkole, kreowanych przez uczniów, a to przejawia się w:

prezentowaniu dominacji wobec innych, chęci podporządkowania ich, w używaniu gróźb i siły
spadku zainteresowania szkołą,
niechęcią do podejmowania aktywności na rzecz społeczności lokalnej,
niekontrolowanych -nieadekwatne do wieku i sytuacji -wybuchach gniewu,
impulsywności
nastawieniu ,,na nie ” i agresji wobec dorosłych
nieprawidłowym zachowaniu się w stosunku do nauczyciela/wychowawcy -chęć dominacji nad kimś silniejszym, stojącym wyżej w hierarchii
braku poczucia winy i wstydu, a nawet zadowoleniu z własnych negatywnych zachowań
ekspresji wyrażanej w pracach szkolnych, ukierunkowanej na zjawiska związane z przemocą, pracach plastycznych obrazujących sceny agresji
nadmiernym zainteresowaniem funkcjonowaniem grup przestępczych (próbach nawiązania kontaktu)

Procedura postępowania na wypadek wystąpienia agresywnych zachowań w szkole

lub tzw. fali

cel

Zapewnienie bezpieczeństwa fizycznego w szkole na wypadek wystąpienia na terenie szkoły zachowań agresywnych tj. agresji fizycznej i agresji słownej ucznia wobec ucznia lub nauczyciela.

Osoby

odpowiedzialne i

zarządzanie

Procedura postępowania jest uruchamiana przez osobę, która zauważyła przedmiotowe zachowanie lub której je zgłoszono. O stopniu zaawansowania procedury i podejmowanych w niej krokach decyduje: dyrektor placówki, a w przypadku jego nieobecności osoba zastępująca lub pedagog szkolny, pedagog specjalny, psycholog szkolny .Czynnościami realizowanymi w trakcie procedury kieruje dyrektor placówki, osoba zastępująca lub osoba przez niego wyznaczona

Sposób

postępowania

1. Agresja fizyczna

Należy bezzwłocznie podjąć działania mające na celu powstrzymanie i wyeliminowanie tego zjawiska. Obowiązkiem każdego pracownika szkoły, który zaobserwował atak agresji fizycznej lub został o nim poinformowany jest przerwanie tego zachowania. Pracownik szkoły powinien w sposób stanowczy i zdecydowany przekazać uczestnikom agresji, że nie wyraża zgody na takie zachowanie. Należy mówić dobitnie, głośno, stanowczo, używać krótkich komunikatów. W razie potrzeby należy zadbać o uniemożliwienie dalszego kontaktu miedzy uczniami.
Należy powiadomić pedagoga/psychologa i dyrektora szkoły oraz powiadomić wychowawcę/ów oraz rodziców (opiekunów prawnych) agresora i ofiary.
W przypadku zagrożenia życia (stan nieprzytomny) -pedagog/psycholog lub dyrektor szkoły wzywa natychmiast karetkę pogotowia, nawet bez uzyskania zgody rodziców (opiekunów prawnych).
Opiekę nad uczniem podczas udzielania pomocy medycznej, ale bez możliwości udzielenia zgody na operację, sprawuje osoba wyznaczona przez dyrektora szkoły.
Decyzję o dalszym leczeniu dziecka podejmują rodzice (opiekunowie prawni) poszkodowanego.
Pedagog szkolny/pedagog specjalny/psycholog szkolny i wychowawcy klas przeprowadzają rozmowy z rodzicami (opiekunami prawnymi) obydwu stron oraz ze sprawcą i ofiarą. Z rozmów sporządzają notatkę.
Pedagog szkolny/pedagog specjalny/psycholog szkolny powinien udzielić pomocy terapeutycznej ofierze przemocy, wskazać, jak należy rodzić sobie w kontaktach z innymi,
W przypadku agresji fizycznej, poczucia bezpieczeństwa i wsparcia wymagają również świadkowie ataku. Należy przeprowadzić rozmowę ze świadkami przemocy, wyjaśnić im pojęcie agresji, przypomnieć normy i zasady reagowania na przemoc, ustalić działania w podobnych przypadkach. W przypadku wszczynania kolejnych ataków przez agresora, z widocznymi skutkami pobicia -szkoła kieruje sprawę na Policję, od postępowania której zależą dalsze losy sprawcy przemocy. Wobec agresora stosuje się konsekwencje przewidziane w statucie szkoły.

2.Agresja słowna

Należy bezzwłocznie podjąć działania mające na celu powstrzymanie i wyeliminowanie tego zjawiska
Należy powiadomić wychowawcę klasy i/lub dyrektora, pedagoga/psychologa.
Wychowawca i/lub pedagog/psycholog przeprowadza rozmowę z uczniem mającą na celu wyjaśnienie okoliczności zdarzenia. Rozmowę z ofiarą i agresorem należy przeprowadzić osobno.
Wychowawca i/lub pedagog/psycholog przeprowadza rozmowę ze sprawcą i ofiarą w celu ustalenia okoliczności zdarzenia, ustala wraz ze sprawcą formę zadośćuczynienia.
O zaistniałym zdarzeniu należy poinformować rodziców/opiekunów prawnych uczestników zdarzenia.
Pedagog/psycholog szkolny powinien udzielić pomocy terapeutycznej ofierze przemocy, wskazać, jak należy rodzić sobie w kontaktach z innymi,
W przypadku agresji słownej, poczucia bezpieczeństwa i wsparcia wymagają również świadkowie ataku. Należy przeprowadzić rozmowę ze świadkami przemocy, wyjaśnić im pojęcie agresji, przypomnieć normy i zasady reagowania na przemoc, ustalić działania w podobnych przypadkach.
W poważnych przypadkach np. uzyskania informacji o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu lub przestępstwa ściganego na wniosek poszkodowanego powiadamiana jest Policja
Wobec ucznia przejawiającego zachowania agresywne stosuje się konsekwencje przewidziane w statucie szkoły.

Obowiązki

pracowników

szkoły

Należy:

zapoznać się z czynnościami realizowanymi w trakcie uruchamiania procedury.
brać udział w treningach i szkoleniach z zakresu stosowania procedury.
mieć zapisane numery telefonów osób odpowiedzialnych za uruchomienie procedury
znać swoje zadania na wypadek uruchomienia procedury.
szkolić uczniów w zakresie postępowania na wypadek uruchomienia procedury.
stosować się do poleceń osoby zarządzającej sytuacja kryzysową.

Procedura postępowania na wypadek znalezienia

w szkole substancji psychoaktywnych

cel

Zapewnienie zdrowia i bezpieczeństwa fizycznego, psychicznego i emocjonalnego uczniów przebywających w szkole w sytuacji zagrożeń wewnętrznych związanych z rozprowadzaniem niebezpiecznych środków odurzających oraz odurzeniem alkoholem, narkotykami lub „dopalaczami.

Osoby

odpowiedzialne i

zarządzanie

Dyrektor szkoły, pedagog szkolny/psycholog szkolny

Podstawy

uruchomienia

procedury

Wystąpienie zagrożenia: (1) rozpowszechnianiem środków odurzających (narkotyków, dopalaczy) lub alkoholu, (2) zdrowia ucznia po użyciu środka odurzającego lub spożycia alkoholu (3) zdrowia ucznia w wyniku wypadku w szkole lub poza nią.

Sposób

postępowania

1.W przypadku znalezienia podejrzanej substancji odurzającej

na terenie szkoły, należy:

zachować szczególne środki ostrożności
zabezpieczyć substancję przed dostępem do niej uczniów oraz ew. jej zniszczeniem
powiadomić dyrektora szkoły, który powiadamia Policję
ustalić (jeżeli to możliwe), do kogo znaleziona substancja należy
przekazać Policji zabezpieczoną substancję oraz informację o zaistniałej sytuacji
opracować i prowadzić projekty edukacyjne dot. w/w problematyki

1.W przypadku znalezienia podejrzanej substancji odurzającej

na terenie szkoły, należy:

zachować szczególne środki ostrożności
zabezpieczyć substancję przed dostępem do niej uczniów oraz ew. jej zniszczeniem
powiadomić dyrektora szkoły, który powiadamia Policję
ustalić (jeżeli to możliwe), do kogo znaleziona substancja należy
przekazać Policji zabezpieczoną substancję oraz informację o zaistniałej sytuacji opracować i prowadzić projekty edukacyjne dot. w/w problematyki. wychowawczymi. Wsparcia należy udzielić również rodzicom/opiekunom prawnym ucznia.
podjąć wraz z rodzicami działania profilaktyczne w zakresie posiadania i rozprowadzania środków odurzających.

3.W przypadku rozpoznania stanu odurzenia ucznia alkoholem:

powiadomić wychowawcę klasy ucznia
odizolować ucznia od pozostałych uczniów w klasie
powiadomić pedagoga/psychologa szkolnego
przekazać ucznia pod opiekę pedagoga/psychologa szkolnego
powiadomić dyrektora szkoły o zaistniałej sytuacji
powiadomić rodziców ucznia z prośbą o przybycie do szkoły
poinformować rodziców o obowiązującej w szkole procedurze postępowania na wypadek znalezienia w szkole substancji psychoaktywnych. W dalszej kolejności należy objąć ucznia działaniami profilaktycznymi lub wychowawczymi. Wsparcia należy udzielić również rodzicom/opiekunom prawnym ucznia.
przeprowadzić rozmowę z rodzicami wskazując argumenty dla zagrożenia zdrowia, wskazać działania, instytucje mogące służyć pomocą w zaistniałej sytuacji.
powiadomić właściwe instytucje zajmujące się zdrowiem ucznia.

4.W przypadku rozpoznania stanu odurzenia ucznia narkotykami:

przekazać uzyskaną informację wychowawcy klasy
poinformować pedagoga/psychologa szkolnego
w momencie rozpoznania odizolować ucznia od pozostałych uczniów w klasie
przekazać ucznia pod opiekę pedagoga/psychologa
poinformować dyrektora szkoły o zaistniałej sytuacji
wezwać do szkoły rodziców/prawnych opiekunów ucznia
przekazać rodzicom informację o obowiązującej procedurze postępowania
przeprowadzić rozmowę z rodzicami oraz z uczniem
zobowiązać rodziców do pomocy dziecku w odstąpieniu odurzania się wskazać działania, instytucje mogące służyć pomocą w zaistniałej sytuacji.
opracować działania profilaktyczne lub wychowawcze pracy z dzieckiem
powiadomić właściwe instytucje zajmujące się zdrowiem ucznia.

5.W przypadku rozpoznania stanu odurzenia ucznia „dopalaczami”:

przekazać uzyskaną informację wychowawcy klasy
w momencie rozpoznania odizolować ucznia od pozostałych uczniów w klasie
poinformować pedagoga/psychologa szkolnego
przekazać ucznia pod opiekę pielęgniarki/pedagoga szkolnego
poinformować dyrektora szkoły o zaistniałej sytuacji
wezwać karetkę pogotowia ratunkowego
wezwać do szkoły rodziców/prawnych opiekunów ucznia
przekazać rodzicom informację o obowiązującej procedurze postępowania
przeprowadzić rozmowę z rodzicami oraz z uczniem w ich obecności lub indywidualnie w celu wyciszenia emocji
udzielić pomocy i zobowiązać rodziców do pomocy dziecku w odstąpieniu od odurzania się
opracować działania profilaktyczne lub wychowawcze pracy z dzieckiem
powiadomić właściwe instytucje zajmujące się zdrowiem ucznia

6.W przypadku odmowy współpracy przez rodziców:

szkoła pisemnie powiadamia o zaistniałej sytuacji Sąd Rodzinny lub Policję
powiadomione instytucje wdrażają obowiązujące procedury postępowania
szkoła współpracuje z instytucjami w zakresie pomocy i wsparcia ucznia
szkoła udziela informacji i przekazuje dotychczasowe sposoby postępowania z uczniem
szkoła współpracuje z Ośrodkiem Wychowawczym, w którym umieszczono ucznia

Obowiązki

pracowników

szkoły

Należy:

zapoznać się ze skutecznymi działaniami profilaktycznymi.
zapoznać się z rodzajami i wyglądem środków odurzających.
zapoznać się z symptomami wskazującymi na odurzenie narkotykiem.
zapoznać się z symptomami nadużycia alkoholu.
zapoznać się z symptomami zachowania dealerów środków odurzających.
prowadzić regularnie zajęcia z zakresu zagrożenia zdrowia środkami niebezpiecznymi.
prowadzić systematyczne zajęcia z zakresu stosowania obowiązującego w szkole Prawa.
realizować projekty edukacyjne z uczniami o współczesnych zagrożeniach.
prowadzić cykliczne szkolenia dla rodziców o zagrożeniach zdrowia dzieci.
prowadzić ciągłą obserwację uczniów w kontekście ich zdrowia i bezpieczeństwa.
poznać nazwy instytucji pomocowych zajmujących się uzależnieniami
zapoznawać się na bieżąco z przepisami obowiązującego Prawa w zakresie zdrowia i bezpieczeństwa uczniów.
zapoznawać się z programami rekomendowanymi, które można upowszechniać w szkole (www.programy rekomendowane.pl

Procedura postępowania na wypadek wystąpienia kradzieży lub wymuszenia pieniędzy lub przedmiotów wartościowych

Cel

Celem procedury jest określenie sposobu postępowania na wypadek

stwierdzenia w szkole przypadku kradzieży lub wymuszenia pieniędzy lub przedmiotów wartościowych, dokonanego przez ucznia.

Osoby

odpowiedzialne

za zarządzanie

Za uruchomienie i anulowanie procedury oraz kierowanie koniecznymi

działaniami odpowiadają kolejno: dyrektor placówki, w przypadku jego

nieobecności osoba zastępująca, a w przypadku jej nieobecności pedagog

/psycholog szkolny

Sposób

postępowania

1.Kradzież lub wymuszenie przedmiotu znacznej wartości:

Działania mające na celu powstrzymanie i niwelowanie tego zjawiska winny zostać podjęte bezzwłocznie
Osoba, która wykryła kradzież, winna bezzwłocznie powiadomić dyrektora szkoły
Należy przekazać sprawcę czynu (o ile jest znany i przebywa na terenie szkoły) pod opiekę pedagoga/psychologa szkolnego lub dyrektora szkoły
Należy zabezpieczyć dowody przestępstwa tj. przedmiotów pochodzących z kradzieży lub wymuszenia i przekazanie ich Policji
Należy zażądać, aby uczeń przekazał skradzioną rzecz, pokazał zawartość torby szkolnej oraz kieszeni we własnej odzieży oraz przekazał inne przedmioty budzących podejrzenie co do ich związku z poszukiwaną rzeczą -w obecności innej osoby, np. wychowawcy klasy, pedagoga szkolnego, psychologa, dyrektora lub innego pracownika szkoły (należy pamiętać, że pracownik szkoły nie ma prawa samodzielnie wykonać czynności przeszukania odzieży ani teczki ucznia. Może to zrobić tylko Policja)
We współpracy z pedagogiem/psychologiem szkolnym należy ustalić okoliczności czynu ewentualnych świadków zdarzenia
Dyrektor szkoły winien wezwać rodziców (opiekunów prawnych) sprawcy i przeprowadzić rozmowy z uczniem w ich obecności. Należy sporządzić notatkę z tej rozmowy podpisaną przez rodziców
Należy powiadomić Policję.
sprawca winien dokonać zadośćuczynienia poszkodowanemu w kradzieży.

2.Otrzymanie przez ucznia prawomocnego wyroku ukończenia

postępowania karnego

Po otrzymaniu zawiadomienia z sądu o prawomocnym ukończeniu postępowania karnego wobec ucznia dyrektor szkoły niezwłocznie na posiedzeniu Rady Pedagogicznej winien przedstawić treść zawiadomienia.
Rada Pedagogiczna może podjąć decyzję o skreśleniu ucznia z listy uczniów.
Następnie dyrektor szkoły powiadamia o decyzji Rady Pedagogicznej rodziców.
Dyrektor - na podstawie przepisów kodeksu postępowania administracyjnego oraz po uzyskaniu opinii samorządu uczniowskiego - wydaje decyzję o skreśleniu ucznia z listy uczniów szkoły.

Obowiązki

pracowników

Zapoznanie się z czynnościami realizowanymi w trakcie uruchamiania procedury
Wzięcie udziału w treningach i szkoleniach z zakresu stosowania procedury
Posiadanie - dostępnych w każdej chwili –numerów telefonów osób odpowiedzialnych za uruchomienie procedury
Posiadanie wiedzy o swoich zadaniach na wypadek uruchomienia procedury
Stosowanie się do poleceń osoby zarządzającej procedurą

Procedura postępowania na wypadek wystąpienia przypadków pedofilii w szkole

cel

Zapewnienie bezpieczeństwa fizycznego, psychicznego i emocjonalnego uczniów, na wypadek zagrożenia wewnętrznego wynikającego z możliwości pojawienia się osób, które psychicznie i fizycznie będą molestowały dzieci i nakłaniały do czynności seksualnych.

Osoby

odpowiedzialne

za zarządzanie

Dyrektor lub osoba zastępująca dyrektora, w przypadku ich nieobecności –osoba przez nich upoważniona

Sposób

postępowania

Należy bezzwłocznie podjąć działania mające na celu powstrzymanie tego zjawiska.

w pierwszym kroku po stwierdzeniu zagrożenia należy powiadomić dyrektora oraz pedagoga/psychologa szkolnego
w przypadku potwierdzenia informacji o pojawianiu się osób obcych, zaczepiających uczniów, należy bezzwłocznie powiadomić najbliższą placówkę Policji
następnie dyrektor szkoły winien przekazać pracownikom szkoły informację o stwierdzonym zagrożeniu
wychowawcy klas oraz pedagogowie/psycholog winni podjąć działania profilaktyczne wśród uczniów w celu wskazania potencjalnego zagrożenia oraz wskazania możliwych form przekazania informacji o osobach, które mogą stwarzać zagrożenie
w przypadku stwierdzenia, że uczeń był molestowany, bezzwłocznie powinni zostać powiadomieni rodzice/prawni opiekunowie ucznia oraz policja w celu przeprowadzenia czynności sprawdzających, które umożliwią ustalenie sprawcy molestowania
wychowawca lub pedagodzy/psycholog przeprowadza indywidualną rozmowę z uczniem (w obecności rodziców ustala przyczyny i okoliczności zdarzenia)
dyrektor winien wezwać do szkoły rodziców/prawnych opiekunów ucznia
wychowawca lub pedagodzy/psycholog szkolny winien przeprowadzić rozmowę z rodzicami/prawnymi opiekunami ucznia sprawcy na temat zdarzenia
dyrektor szkoły w porozumieniu z rodzicami/prawnymi opiekunami ustali działania z udziałem psychologa dziecięcego lub pedagoga w celu zapewnienia opieki na uczennicą/uczniem

Podstawy

prawne

uruchomienia

procedury

Kodeks Karny: art. 197 § 3; art. 200 art. 200a; art. 200b;

Procedura postępowania na wypadek wystąpienia przypadków rozpowszechniania pornografii w szkole przez ucznia

cel

Zapewnienie bezpieczeństwa fizycznego, psychicznego i emocjonalnego uczniów, na wypadek zagrożenia wewnętrznego związanego z rozpowszechnianiem materiałów o charakterze pornograficznym.

Osoby

odpowiedzialne

za zarządzanie

Dyrektor lub osoba zastępująca, a w przypadku ich nieobecności –osoba przez nich upoważniona.

Sposób

postępowania

W przypadku powzięcia przez nauczyciela/rodzica lub inną osobę informacji o rozpowszechnianiu przez ucznia pornografii w Internecie, w szkole należy bezzwłocznie powiadomić dyrektora szkoły oraz administratora sieci o zaistniałym zdarzeniu

W przypadku, gdy uczeń przekazuje informację o osobach, które pokazywały materiały pornograficzne, konieczne jest zapewnienie anonimowości w celu uniknięcia ewentualnych konsekwencji, które mogą być związane z przemocą skierowaną wobec tego ucznia przez sprawców zdarzenia.
Dyrektor szkoły winien przekazać informację o stwierdzonym zagrożeniu pracownikom szkoły.
Wychowawca klasy i pedagodzy/psycholog szkolni winni podjąć działania profilaktyczne wśród uczniów w celu wskazania zagrożeń, jakie niesie za sobą upublicznianie materiałów o charakterze pornograficznym oraz wskazania możliwych konsekwencji tego typu działań
Dyrektor winien wezwać do szkoły rodziców/prawnych opiekunów ucznia, który rozpowszechniał materiały pornograficzne
Wychowawca lub pedagodzy/psycholog szkolni winnie przeprowadzić rozmowę z rodzicami/prawnymi opiekunami zdarzenia.

Procedura postępowania na wypadek wystąpienia przypadków prostytucji w szkole lub wśród uczniów

cel	Zapewnienie bezpieczeństwa fizycznego, psychicznego i emocjonalnego uczniów, na wypadek zagrożenia wewnętrznego związanego z prostytucją w szkole lub wśród uczniów.
Osoby odpowiedzialne za zarządzanie	Dyrektor lub osoba zastępująca dyrektora, a w przypadku nieobecności – osoba przez nich upoważniona
Sposób postępowania	W przypadku otrzymania informacji o sytuacji, w której uczeń był świadkiem czynności mogących mieć znamiona prostytucji, nauczyciel/pracownik przyjmujący zawiadomienie powinien powiadomić o zaistniałym wydarzeniu dyrektora szkoły. W przypadku uzyskania informacji, że uczeń, który nie ukończył 18 lat, uprawia nierząd, bądź przejawia inne zachowania świadczące o demoralizacji, nauczyciel powiadamia wychowawcę klasy, który powinien wezwać do szkoły rodziców/prawnych opiekunów ucznia. W przypadku stwierdzenia przez pracownika /nauczyciela, że uczeń/uczennica świadomie lub nie, dopuszczał się czynności, które mogłyby być uznane za prostytuowanie się, powinien wezwać do szkoły rodziców/prawnych opiekunów ucznia. Wychowawca winien przeprowadzić rozmowę z rodzicami oraz z uczniem, w ich obecności. W przypadku potwierdzenia informacji, zobowiązuje ucznia do zaniechania negatywnego postępowania, rodziców zaś bezwzględnie do szczególnego nadzoru nad dzieckiem. W toku interwencji profilaktycznej można zaproponować rodzicom skierowanie dziecka do specjalistycznej placówki i udział dziecka w programie terapeutycznym. Jeżeli rodzice/opiekunowie prawni ucznia odmawiają współpracy lub nie stawiają się do szkoły, a nadal z wiarygodnych źródeł napływają informacje o przejawach demoralizacji ich dziecka, dyrektor szkoły winien pisemnie powiadomić o zaistniałej sytuacji sąd rodzinny lub Policję (specjalistę ds. nieletnich) W sytuacji, gdy szkoła wykorzystała wszystkie dostępne jej środki oddziaływań wychowawczych (rozmowa z rodzicami, ostrzeżenia ucznia, spotkania z pedagogami, psychologiem i itp.), a ich zastosowanie nie przynosi oczekiwanych rezultatów, dyrektor szkoły winien powiadomić sąd rodzinny lub Policję. Dalszy tok postępowania leży w kompetencji tych instytucji. W przypadku uzyskania informacji o popełnieniu przez ucznia, który ukończył 17 lat, przestępstwa ściganego z urzędu lub jego udziału w działalności grup przestępczych, zgodnie z art. 304 § 2 kodeksu karnego, dyrektor szkoły jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić o tym prokuratora lub Policję. Dyrektor szkoły winien powiadomić Policję o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Wychowawca lub pedagodzy/psycholog szkolni winni przeprowadzić rozmowę z rodzicami/prawnymi opiekunami ucznia sprawcy na temat zdarzenia. Dyrektor szkoły w porozumieniu z rodzicami/prawnymi opiekunami ustala konieczność podjęcia działań z udziałem psychologa dziecięcego w celu zapewnienia opieki nad uczniem/uczennicą, którzy świadomie lub nie dopuszczali się czynności, które mogłyby być uznane za prostytuowanie się.
Podstawa prawna	Kodeks Karny: art. 18 § 3, art.203,art.204.

Procedura postępowania w sytuacji wystąpienia przypadków niepokojących zachowań seksualnych uczniów w szkole

cel

Zapewnienie bezpieczeństwa fizycznego, psychicznego i emocjonalnego uczniów, na wypadek zagrożenia wewnętrznego związanego z zachowaniami uczniów o charakterze seksualnym.

Osoby

odpowiedzialne

za zarządzanie

Dyrektor, osoba zastępująca, pedagodzy/psycholog szkolny. W przypadku nieobecności – osoba przez nich upoważniona

Sposób

postępowania

Nauczyciel lub inny pracownik szkoły powinien powiadomić wychowawcę klasy i/lub pedagogów/psychologa szkoły o przypadkach niepokojących zachowań seksualnych uczniów w szkole, a jeżeli jest ich świadkiem, żąda od ucznia zaprzestania czynności i podejmuje z nim rozmowę wychowawczą.

W przypadku, gdy uczeń przekazuje nauczycielowi informację o niepokojących zachowaniach seksualnych, konieczne jest zapewnienie anonimowości w celu uniknięcia ewentualnych konsekwencji, które mogą być związane z przemocą skierowaną wobec tego ucznia przez uczniów, którzy brali czynny udział w tego typu zachowaniach
Wychowawca lub pedagodzy/ psycholog szkoły przeprowadza rozmowę z uczniem oraz informuje o zaistniałym zdarzeniu rodziców ucznia.
Jeżeli przeprowadzenie rozmowy z uczniem nie jest wystarczające dla zmiany jego zachowań, wychowawca, pedagodzy lub psycholog szkoły przekazuje rodzicom informację o zachowaniu ich dziecka, zobowiązując ich jednocześnie do szczególnego nadzoru nad nim.
Wychowawca może wezwać rodziców/opiekunów prawnych ucznia do szkoły i przeprowadzić rozmowę z uczniem w ich obecności oraz ustalić z nimi dalsze wspólne postępowanie z dzieckiem.
W sytuacji kiedy rodzice odmawiają współpracy lub nie reagują na wezwanie do pojawienia się w szkole, gdy szkoła wykorzysta dostępne jej metody oddziaływań wychowawczych i nie przynoszą one spodziewanych efektów, a zachowanie ucznia wskazuje na znaczny stopień demoralizacji (np. uprawianie nierządu), dyrektor szkoły pisemnie powiadamia o zaistniałej sytuacji Sąd Rejonowy Wydział Rodzinny i Nieletnich lub Policję –Wydział ds. Nieletnich.
Gdy zachowanie ucznia może świadczyć o popełnieniu przez niego przestępstwa (np. gwałtu), pedagodzy /psycholog szkoły w porozumieniu z dyrektorem szkoły po uprzednim powiadomieniu o zajściu Rodziców /opiekunów ucznia, zawiadamia najbliższą jednostkę Policji, która dalej postępuje zgodnie ze swoimi procedurami. Pedagog całe zdarzenie dokumentuje, sporządzając możliwie dokładną notatkę.
W przypadku uzyskania informacji o popełnieniu przez ucznia, który ukończył 17 lat, przestępstwa ściganego z urzędu lub jego udziału w działalności grup przestępczych, zgodnie z art. 304 § 2 kodeksu karnego, dyrektor szkoły jako przedstawiciel instytucji jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić o tym prokuratora lub Policję.

Procedura postępowania w sytuacji wypadku ucznia w szkole.

Cel	Zapewnienie profesjonalnych działań pracowników szkoły gwarantujących poszkodowanemu w wypadku w szkole uczniowi należytą opiekę i niezbędną pomoc.
Osoby odpowiedzialne za zarządzanie	Dyrektor lub osoba zastępująca dyrektora, a w przypadku nieobecności –osoba przez nich upoważniona
	Wypadek ucznia jest to nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w czasie pozostawania ucznia pod opieką szkoły: na terenie szkoły lub poza jej terenem (w trakcie wycieczki lub wyjścia pod opieką nauczycieli).
Sposób postępowania	Udzielenie pierwszej pomocy przedmedycznej poszkodowanemu. Pracownik szkoły, który powziął wiadomość o wypadku ucznia niezwłocznie zapewnia poszkodowanemu opiekę, w szczególności sprowadzając fachową pomoc medyczną, a w miarę możliwości udzielając poszkodowanemu pierwszej pomocy. Udzielenie pierwszej pomocy w wypadkach jest prawnym obowiązkiem każdego pracownika szkoły. Jej nieudzielenie, szczególnie w odniesieniu do osoby odpowiedzialnej za bezpieczeństwo ucznia, skutkuje sankcją karną. W sytuacji wypadku ucznia, nauczyciel przerywa lekcję, wyprowadzając uczniów z miejsca zagrożenia, jeżeli miejsce, w którym są lub będą prowadzone zajęcia może stwarzać zagrożenie dla bezpieczeństwa uczniów. Pracownik zobowiązany jest do niezwłocznego powiadomienia dyrektora szkoły o sytuacji. Obowiązek powiadamiania i zabezpieczenia miejsca zdarzenia. O każdym wypadku zawiadamia się niezwłocznie: rodziców (opiekunów) poszkodowanego, pracownika szkoły odpowiedzialnego za bezpieczeństwo i higienę pracy, społecznego inspektora pracy, organ prowadzący szkołę lub placówkę oraz radę rodziców. O wypadku śmiertelnym, ciężkim i zbiorowym zawiadamia się niezwłocznie prokuratora i kuratora oświaty. O wypadku, do którego doszło w wyniku zatrucia, zawiadamia się niezwłocznie państwowego inspektora sanitarnego. Zawiadomień dokonuje dyrektor lub upoważniony przez niego pracownik szkoły. Fakt ten powiadamiający dokumentuje wpisem w dzienniku zajęć podając datę i godzinę powiadomienia rodziców / opiekunów prawnych ucznia o wypadku. Przy lekkich przypadkach (brak wyraźnych obrażeń –np. widoczne tylko lekkie zaczerwienienie, zadrapanie, lekkie skaleczenie), po udzieleniu pierwszej pomocy poszkodowanemu uczniowi, powiadamiający o zdarzeniu ustala z nim: potrzebę wezwania pogotowia ratunkowego lub potrzebę wcześniejszego przyjścia rodzica i godzinę odbioru dziecka ze szkoły w dniu zdarzenia. Informację o powyższych ustaleniach powiadamiający zamieszcza również w dzienniku zajęć. W każdym trudniejszym przypadku (widoczne obrażenia, urazy, niepokojące objawy) dyrektor lub upoważniona osoba wzywa pogotowie ratunkowe. W przypadku stwierdzenia przez lekarza potrzeby pobytu ucznia w szpitalu należy zapewnić uczniowi opiekę w drodze do szpitala. Jeżeli wypadek został spowodowany niesprawnością techniczną pomieszczenia lub urządzeń, miejsce wypadku pozostawia się nienaruszone. Dyrektor zabezpiecza je do czasu dokonania oględzin lub wykonania szkicu przez zespół powypadkowy. Jeżeli wypadek zdarzył się w czasie wyjścia, imprezy organizowanej poza terenem szkoły, wszystkie stosowne decyzje podejmuje opiekun grupy/kierownik wycieczki i odpowiada za nie. Do czasu rozpoczęcia pracy przez zespół powypadkowy dyrektor zabezpiecza miejsce wypadku w sposób wykluczający dopuszczenie osób niepowołanych. Jeżeli czynności związanych z zabezpieczeniem miejsca wypadku nie może wykonać dyrektor, wykonuje je upoważniony przez dyrektora pracownik szkoły. Zespół powypadkowy - dyrektor szkoły powołuje zespół powypadkowy. W jego skład wchodzi z zasady pracownik odpowiedzialny za służby bezpieczeństwo i higienę pracy. Jeżeli w składzie zespołu nie może uczestniczyć pracownik służby BHP, w skład zespołu wchodzi dyrektor szkoły. W składzie zespołu może uczestniczyć przedstawiciel organu prowadzącego, organu sprawującego nadzór pedagogiczny lub rady rodziców. Przewodniczącym zespołu jest pracownik odpowiedzialny za BHP w szkole, a jeżeli nie ma go w składzie zespołu –przewodniczącego zespołu spośród pracowników szkoły wyznacza dyrektor. 4. Postępowanie powypadkowe. Zespół powypadkowy ( wyznaczony członek tego zespołu): przeprowadza postępowanie powypadkowe i sporządza dokumentację powypadkową, rozmawia z uczniem (w obecności rodzica lub wychowawcy/pedagogów/psychologa szkoły) i sporządza protokół przesłuchania, rozmawia ze świadkami wypadku i sporządza protokoły przesłuchania; jeżeli świadkami są uczniowie -przesłuchanie odbywa się w obecności wychowawcy lub pedagoga/psychologa szkolnego, a protokół przesłuchania odczytuje się w obecności ucznia -świadka i jego rodziców, uzyskuje pisemne oświadczenie nauczyciela, pod opieką którego uczeń przebywał w czasie, gdy zdarzył się wypadek, uzyskuje opinię lekarską z opisem doznanych obrażeń i określeniem rodzaju wypadku sporządza protokół powypadkowy nie później niż w ciągu 14 dni od daty uzyskania zawiadomienia o wypadku –protokół powypadkowy podpisują członkowie zespołu oraz dyrektor szkoły. Przekroczenie 14 dniowego terminu może nastąpić w przypadku, gdy wystąpią uzasadnione przeszkody lub trudności uniemożliwiające sporządzenie protokołu w wyznaczonym terminie. W sprawach spornych rozstrzygające jest stanowisko przewodniczącego zespołu. Członek zespołu, który nie zgadza się ze stanowiskiem przewodniczącego, może złożyć zdanie odrębne, które odnotowuje się w protokole powypadkowym. Protokół powypadkowy podpisują członkowie zespołu oraz dyrektor szkoły. Jeżeli do treści protokołu powypadkowego nie zostały zgłoszone zastrzeżenia przez rodziców ucznia poszkodowanego postępowanie powypadkowe uznaje się za zakończone. Protokół powypadkowy sporządza się w trzech egzemplarzach dla: poszkodowanego, szkoły, która przechowuje go w dokumentacji powypadkowej wypadku ucznia oraz dla organu prowadzącego lub kuratora oświaty (na żądanie). Z treścią protokołu powypadkowego i innymi materiałami postępowania powypadkowego zaznajamia się: rodziców (opiekunów) poszkodowanego małoletniego. 5. Składanie zastrzeżeń do protokołu powypadkowego W ciągu 7 dni od dnia doręczenia protokołu powypadkowego osoby, którym doręczono protokół, mogą złożyć zastrzeżenia do ustaleń protokołu (są o tym informowani przy odbieraniu protokołu). Zastrzeżenia składa się przewodniczącemu zespołu: ustnie i wtedy przewodniczący wpisuje je do protokołu lub na piśmie. Zastrzeżenia mogą dotyczyć w szczególności: niewykorzystania wszystkich środków dowodowych niezbędnych dla ustalenia stanu faktycznego, sprzeczności istotnych ustaleń protokołu z zebranym materiałem dowodowym. Zastrzeżenia rozpatruje organ prowadzący szkołę. Po rozpatrzeniu zastrzeżeń organ prowadzący szkołę może: zlecić dotychczasowemu zespołowi wyjaśnienie ustaleń protokołu lub przeprowadzenie określonych czynności dowodowych, powołać nowy zespół celem ponownego przeprowadzenia postępowania powypadkowego. 6.Dokumentacja Dyrektor szkoły prowadzi rejestr wypadków. Dyrektor wskazuje prawidłowe zachowania i odstępstwa od niniejszej procedury, informuje o wnioskach i podjętych działaniach profilaktycznych zmierzających do zapobiegania analogicznym wypadkom.

Procedura postępowania na wypadek popełnienia przez ucznia czynu karalnego

Cel

Zapewnienie bezpieczeństwa fizycznego w szkole na wypadek popełnienia przez ucznia czynu karalnego oraz udzielenie pomocy uczniowi –sprawcy czynu karalnego.

Osoby

odpowiedzialne

za zarządzanie

Dyrektor lub osoba zastępująca dyrektora, a w przypadku nieobecności

–osoba przez nich upoważniona

Podstawy

prawne

uruchomienia

procedury

Przypadek dotyczy czynów zabronionych przez ustawę o postępowaniu w sprawach nieletnich rozumianych jako przestępstwo, przestępstwo skarbowe albo wykroczenie określone w artykułach:

art. 50a –posiadanie noża, maczety lub innego podobnie niebezpiecznego przedmiotu w miejscu publicznym,
art. 51 –zakłócenie spokoju lub porządku publicznego,
art. 69 –umyślne niszczenie, uszkadzanie, usuwanie znaków,
art. 74 –niszczenie, uszkadzanie, usuwanie znaków ostrzegawczych,
art. 76- rzucanie przedmiotami w pojazd mechaniczny,
art. 85 –samowolne ustawianie, niszczenie, uszkadzanie znaków,
art. 119–kradzież lub przywłaszczenie,
art. 122 –paserstwo czyli nabycie mienia, wiedząc o tym, że pochodzi ono z kradzieży,
art. 124 –niszczenie lub uszkadzanie cudzej rzeczy,
art. 133 –spekulacja biletami, tzw. konik,
art. 143 –utrudnianie lub uniemożliwianie korzystania z urządzeń użytku publicznego.

Sposób

Postępowania

Osoba będąca świadkiem/dostrzegła zagrożenie zobowiązana jest do powiadomienia dyrektora szkoły.

Dyrektor szkoły odpowiada za ustalenie okoliczności czynu i ewentualnych świadków zdarzenia
W przypadku, gdy sprawca jest znany i przebywa na terenie szkoły, wyznaczone przez niego osoby winny zatrzymać i przekazać go dyrektorowi szkoły lub pedagogowi/psychologowi szkolnemu pod opiekę.
Dyrektor szkoły winien powiadomić rodziców ucznia o zaistniałym przypadku.
Dyrektor szkoły jest zobowiązany do niezwłocznego powiadomienia Policji w przypadku, gdy sprawa jest poważna (np. rozbój, uszkodzenie ciała, itp.) lub w przypadku, gdy nieletni sprawca nie jest uczniem szkoły i jego tożsamość jest nieznana. Do jego obowiązków należy także zabezpieczenie ewentualnych dowodów lub przedmiotów pochodzących z przestępstwa i przekazanie ich Policji.

Procedura postępowania na wypadek ucznia będącego ofiarą czynu karalnego

Cel	Zapewnienie bezpieczeństwa fizycznego w szkole na wypadek zidentyfikowania w szkole ucznia będącego ofiarą czynu karalnego ucznia oraz udzielenie pomocy uczniowi -ofierze czynu karalnego.
Osoby odpowiedzialne za zarządzanie	Dyrektor lub osoba zastępująca dyrektora, a w przypadku nieobecności –osoba przez nich upoważniona
Podstawy uruchomienia działań	Sytuacja, w której uczeń stał się ofiarą czynu karalnego zabronionego przez ustawę o postępowaniu w sprawach nieletnich.
	Osoba będąca świadkiem, która dostrzegła zagrożenie, winna udzielić ofierze czynu karalnego pierwszej pomocy (przedmedycznej), bądź zapewnić jej udzielenie poprzez wezwanie lekarza, w przypadku kiedy ofiara doznała obrażeń. Następnie świadek powinien powiadomić o sytuacji dyrektora szkoły. Obowiązkiem dyrektora szkoły jest niezwłoczne powiadomienie rodziców ucznia/prawnych opiekunów ofiary czynu karalnego. Następnie dyrektor szkoły winien niezwłocznie wezwać Policję, szczególnie w przypadku, kiedy istnieje konieczność profesjonalnego zabezpieczenia śladów przestępstwa, ustalenia okoliczności i ewentualnych świadków zdarzenia. W dalszej kolejności ofiara czynu karalnego powinna otrzymać pomoc, wsparcie psychologiczne.

PROCEDURY REAGOWANIA W PRZYPADKU WYSTĄPIENIA W SZKOLE ZAGROŻEŃ BEZPIECZEŃSTWA CYFROWEGO

Zagrożenia bezpieczeństwa cyfrowego

Dostęp do treści szkodliwych, niepożądanych, nielegalnych
Cyberprzemoc
Naruszenia prywatności dotyczące nieodpowiedniego lub niezgodnego z prawem wykorzystania danych osobowych lub wizerunku dziecka i pracownika szkoły
Zagrożenia dla zdrowia dzieci w związku z nadmiernym korzystaniem z Internetu
Nawiązywanie niebezpiecznych kontaktów w Internecie - uwodzenie, zagrożenie pedofilią
Seksting, prowokacyjne zachowania i aktywność seksualna jako źródło dochodu osób nieletnich
Bezkrytyczna wiara w treści zamieszczone w Internecie, nieumiejętność odróżnienia treści prawdziwych od nieprawdziwych, szkodliwość reklam
Łamanie prawa autorskiego
Zagrożenia bezpieczeństwa technicznego sieci, komputerów i zasobów

1.Podstawowe działania na rzecz bezpieczeństwa cyfrowego w szkole.

Systematycznie prowadzone działania profilaktyczne w znacznej mierze ograniczają zakres zagrożeń uczniów występujących w cyberprzestrzeni, nie są jednak w stanie ich całkowicie wyeliminować. W przypadkach wystąpienia incydentu naruszenia bezpieczeństwa, zwłaszcza wobec naruszenia prawa, działania szkoły cechować powinna otwartość w działaniu, szybka identyfikacja problemu –określenie szkodliwych lub niezgodnych z prawem zachowań i jego rozwiązywanie adekwatnie do poziomu zagrożenia, jakie wywołało w szkole. Podobnie asertywnie, bez zwłoki, merytorycznie, z wykorzystaniem wiedzy ekspertów i dobrych praktyk z innych placówek-szkoła powinna zareagować w przypadku wystąpienia problemów wynikających z deficytu lub braku wiedzy ucznia, np. na temat prawa autorskiego.

Zagrożenia bezpieczeństwa cyfrowego w szkole oraz problemy ucznia w świecie cyfrowym mogą mieć różnorodny charakter. W niniejszym opracowaniu nie podejmowano próby ich systematycznego opisu, natomiast dokonano analizy służącej określeniu procedur reagowania na występujące zagrożenia lub deficyty kompetencji, korzystano przede wszystkim z wartościowych publikacji m.in. ze Standardów bezpieczeństwa online placówek oświatowych.

Warto przy tym podkreślić, iż nie istnieje „złota recepta”, którą zastosować można we wszystkich przypadkach wystąpienia zagrożeń spowodowanych przez uczniów. Dyrektor i nauczyciele uwzględnia kontekst indywidualnych przypadków, a także ich szkolne i środowiskowe tło i reaguje adekwatnie do poziomu odpowiedzialności i winy ucznia.

Obligatoryjne działania interwencyjne, będące następstwem wystąpienia zagrożenia, mieszczą się w 3 grupach:

1)działania wobec aktu/zdarzenia-opis przypadku, ustalenie okoliczności zdarzenia, zabezpieczenie dowodów oraz monitoring pointerwencyjny

2)działania wobec uczestników zdarzenia(ofiara -sprawca -świadek, rodzice)

3)działania wobec instytucji/organizacji/służb pomocowych i współpracujących–Policji, wymiaru sprawiedliwości, służb społecznych.

Na każdą procedurę reakcji na wystąpienie danego typu zagrożenia cyber bezpieczeństwa w szkole muszą składać się działania podjęte przez dyrektora szkoły oraz nauczycieli, pedagogów/psychologów szkolnych. Ich szczegółowy opis znajduje się w opracowaniu: Standard bezpieczeństwa online placówek oświatowych opracowanym przez Zespół ekspertów Naukowej i Akademickiej Sieci Komputerowej (NASK) oraz Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Janusza Korczaka w Warszawie.

Publikacja opracowana została w ramach realizowanego przez Fundację Odkrywców Innowacji projektu Działania na rzecz bezpiecznego korzystania z Internetu, http://bezpiecznyinternet.edu.pl/produkty/standard/.

Działania wobec zdarzenia polegają przede wszystkim na zachowaniu (nie usuwaniu) dokumentacji cyfrowej: wiadomości sms, e-maili, nagrań z poczty głosowej telefonu, komentarzy w serwisie społecznościowym, zapisów w blogu i plików filmów wideo. O ile to możliwe, należy także zarchiwizować treść rozmów w komunikatorach oraz linki (konkretne adresy URL) oraz danych o potencjalnym sprawcy. Każde zdarzenie wymaga udokumentowania w stosownym protokole.

Przez działania na rzecz uczestników zdarzenia rozumie się aktywności podejmowane wobec ofiar (osób poszkodowanych), sprawców i świadków zdarzenia.

W szkole osobami poszkodowanymi będą dzieci (nieletni). Dlatego jako kolejną grupę pośrednich uczestników zdarzenia wyróżniamy ich rodziców. Standardową procedurę reakcji w przypadku wystąpienia zagrożenia bezpieczeństwa cyfrowego prezentuje rysunek 1:

Rozmowa uczestnika zdarzenia z dyrektorem szkoły

Powiadomienie rodziców/opiekunów poszkodowanego dziecka

Działania

Wychowawcze i wyciągnięcie konsekwencji wobec sprawcy

Powiadomienie policji/sądu rodzinnego w przypadku naruszenia prawa

Udzielenie uczestnikom zdarzenia wsparcia psychologicznego

Rys. Standard procedury reakcji na zagrożenie bezpieczeństwa cyfrowego Źródło: Agnieszka Wrońska, Zuzanna Polak,

Standard bezpieczeństwa online placówek oświatowych, str.25 NASK, 2015

Działania szkoły adresowane do instytucji i organizacji zewnętrznych są niezbędne

W przypadku naruszenia przepisów prawa przez uczniów lub osoby spoza szkoły. Pośród nich należy wyróżnić szczególnie współpracę z: (1) Policją i sądami rodzinnymi, (2) służbami społecznymi i placówkami specjalistycznymi oraz (3) dostawcami usług internetowych oraz operatorami telekomunikacyjnymi.

Sprawców wszystkich rodzajów zagrożeń bezpieczeństwa cyfrowego w szkole należy objąć , co najmniej poniższymi działaniami:

Sprawca musi otrzymać od przedstawicieli szkoły komunikat o braku akceptacji dla działań, jakich dokonał. W trakcie takiej rozmowy uczeń powinien poznać możliwe skutki swojego postępowania, a także konsekwencje, jakie mogą zostać wobec niego wyciągnięte (np. wynikające z statutu szkoły). W trakcie rozmowy sprawca powinien zostać wezwany do zaprzestania podejmowania podobnych działań w przyszłości, w tym usunięcia skutków swoich działań (np. publikacji w portalu społecznościowym). Sprawca powinien również zostać objęty odpowiednią pomocą psychologiczną -pedagogiczną w celu zrozumienia konsekwencji jego zachowania oraz zmianie postawy i dalszego postępowania. Jeśli sprawców jest więcej, to z każdym z nich należy rozmawiać osobno.
Należy zadbać o to, żeby osoba reprezentująca szkołę (psycholog, pedagog, wychowawca) ograniczała się do podjęcia interwencji, a nie wymierzała karę. Decyzję o tym, jaką karę wymierzyć sprawcy, powinna podejmować rada pedagogiczna (po poznaniu wszystkich okoliczności zdarzenia), a przekazywać dyrektor szkoły. Ważne jest zatem oddzielenie osoby, nawiązującej relację z uczniem, od organu wymierzającego karę.

Celem sankcji wobec sprawcy jest przede wszystkim zatrzymanie jego działań i zapewnienie poczucia bezpieczeństwa ofierze oraz zmiana postawy sprawcy. Sankcje mają na celu także pokazanie społeczności szkolnej, że działania sprawcy nie będą tolerowane i że szkoła jest w stanie skutecznie zareagować w tego rodzaju sytuacji. Podejmując decyzję o sankcjach, należy wziąć pod uwagę:

rozmiar i rangę szkody –np. czy w przypadku cyberprzemocy materiał został upubliczniony w sposób pozwalający na dotarcie do niego wielu osobom (określa to rozmiar upokorzenia, jakiego doznaje ofiara), czy trudno jest wycofać materiał z sieci itp.
czas trwania prześladowania – czy było to długotrwałe działanie, czy pojedynczy incydent
świadomość popełnianego czynu –czy działanie było zaplanowane, a sprawca był świadomy, ze postąpił nagannie np. czy wie, że wyrządza krzywdę koledze, jak wiele wysiłku włożył w ukrycie swojej tożsamości itp.

motywację sprawcy –należy sprawdzić , czy działanie sprawcy nie jest działaniem

odwetowym w odpowiedzi na uprzednie doświadczenia sprawcy.

Aktywność wobec sprawcy powinna także obejmować rozmowę z jego rodzicami lub opiekunami prawnymi –powinni oni zostać poinformowani o zdarzeniu, zapoznani z materiałami oraz decyzją na temat dalszego postępowania ze sprawcą (np. na temat sankcji). Warto, aby rodzice współpracowali ze szkołą w zakresie rozwiązywania sytuacji kryzysowej, aby stali się jej sojusznikami a nie przeciwnikami. Rodzice sprawcy powinni również zostać poinformowani, że rodzice ofiary mają prawo zgłosić sprawę na Policję.

Jeśli sprawca pochodzi spoza szkoły, należy zapewnić bezpieczeństwo ofierze i poinformować ją(jej rodziców) o przysługujących jej prawach (np. zgłoszenie popełnienie przestępstwa na Policję). Jeśli sprawca jest z innej szkoły, należy rozważyć nawiązanie współpracy między placówkami i wspólne rozwiązanie kryzysowej sytuacji.

Dostęp do treści szkodliwych, niepożądanych, nielegalnych.

Podstawy prawne

uruchomienia

procedury

Kodeks Karny, Statut szkoły

Rodzaj zagrożenia

objętego procedurą

Zagrożenie łatwym dostępem do treści szkodliwych, niedozwolonych, nielegalnych i niebezpiecznych dla zdrowia (pornografia, treści obrazujące przemoc i promujące działania szkodliwe dla zdrowia i życia dzieci, popularyzujące ideologię faszystowską i działalność niezgodną z prawem, nawoływanie do samookaleczeń i samobójstw, korzystania z narkotyków; niebezpieczeństwo werbunku dzieci i młodzieży do organizacji nielegalnych i terrorystycznych).

Telefony/kontakty

alarmowe krajowe

Zgłaszanie nielegalnych treści:

dyzurnet@dyzurnet.pl, tel. 801615005, Policja 997

SPOSÓB POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU WYSTĄPIENIA ZAGROŻENIA

Opis okoliczności,

analiza,

zabezpieczenie

dowodów

Reakcja szkoły w przypadku pozyskania wiedzy o wystąpieniu zagrożenia będzie zależna od tego, czy: (1) treści te można bezpośrednio powiązać z uczniami danej szkoły, czy też (2) treści nielegalne lub szkodliwe nie mają związku z uczniami danej szkoły, lecz wymagają kontaktu szkoły z odpowiednimi służbami.

W pierwszej kolejności należy zabezpieczyć dowody w formie elektronicznej (pliki z treściami niedozwolonymi, zapisy rozmów w komunikatorach, e-maile, zrzuty ekranu), znalezione w Internecie lub w komputerze dziecka. Zabezpieczenie dowodów jest zadaniem rodziców lub opiekunów prawnych dziecka, w czynnościach tych może wspomagać ich przedstawiciel szkoły posiadający odpowiednie kompetencje techniczne. W przypadku sytuacji (1) rozwiązanie leży po stronie szkoły, zaś (2) należy rozważyć zgłoszenie incydentu na Policję oraz zgłosić go do serwisu:

dyzurnet.pl.

Identyfikacja

sprawcy(-ów)

W identyfikacji sprawców kluczowe znaczenie odgrywać będą zgromadzone dowody. W procesie udostępniania nielegalnych i szkodliwych treści małoletnim występują na ogół: twórca treści (np. pornografii) oraz osoby, która udostępniły je dziecku. Często osobami tymi są rówieśnicy –uczniowie tej samej szkoły czy klasy, dzieci sąsiadów. Konieczne jest poinformowanie wszystkich rodziców lub opiekunów dzieci uczestniczących w zdarzeniu o sytuacji i roli ich dzieci.

Działania wobec

sprawców zdarzenia ze szkoły/ spoza

szkoły

W przypadku udostępniania treści opisanych wcześniej jako szkodliwych/ niedozwolonych/nielegalnych i niebezpiecznych dla zdrowia przez ucznia należy przeprowadzić z nim rozmowę na temat jego postępowania i w jej trakcie uzmysłowić mu szkodliwość prowadzonych przez niego działania. Działania szkoły powinny koncentrować się jednak na aktywnościach wychowawczych. W przypadku upowszechniania przez sprawców

treści nielegalnych (np. pornografii dziecięcej) należy złożyć zawiadomienie o zdarzeniu na Policję.

Aktywności wobec

ofiar zdarzenia

Dzieci -ofiary i świadków zdarzenia –należy od pierwszego etapu interwencji -otoczyć opieką psychologiczno-pedagogiczną. Rozmowa z dzieckiem powinna się odbywać w warunkach jego komfortu psychicznego, z poszanowaniem poufności i podmiotowości ucznia ze względu na fakt, iż kontakt z treściami nielegalnymi może mieć bardzo szkodliwy wpływ na jego psychikę. W jej trakcie należy ustalić okoliczności uzyskania przez ofiarę dostępu do ww. treści. Należy koniecznie powiadomić rodziców lub opiekunów prawnych o zdarzeniu i uzgodnić z nimi podejmowane działania i formy wsparcia dziecka.

Działania szkoły w takich przypadkach powinna cechować poufność i empatia w kontaktach z wszystkimi uczestnikami zdarzenia oraz udzielającymi wsparcia.

W przypadku kontaktu dziecka z treściami szkodliwymi należy dokładnie zbadać sposób, w jaki nastąpił kontakt dziecka z nimi. Poszukiwanie przez dziecko tego typu treści w sieci lub podsuwanie ich dziecku przez innych może być oznaką niepokojących incydentów ze świata rzeczywistego. Np. kontakty z osobami handlującymi narkotykami czy proces rekrutacji do sekty lub innej niebezpiecznej grupy.

Aktywności wobec

świadków

W przypadku, gdy informacja na temat zdarzenia dotrze do środowiska rówieśniczego ofiary - w klasie, czy szkole, wskazane jest podjęcie działań edukacyjnych i wychowawczych.

Współpraca z

Policją i sądami

rodzinnymi

W przypadku naruszenia prawa np. rozpowszechniania materiałów

pornograficznych z udziałem nieletniego lub prób uwodzenia małoletniego w wieku do 15 lat przez osobę dorosłą należy – w porozumieniu z rodzicami dziecka niezwłocznie powiadomić Policję

Współpraca ze

służbami i

placówkami

specjalistycznymi

Kontakt z treściami szkodliwymi lub niebezpiecznymi może wywołać potrzebę skorzystania przez ofiarę ze specjalistycznej opieki psychologicznej. Decyzja o takim kontakcie i skierowaniu na terapię musi zostać podjęta w porozumieniu z rodzicami/opiekunami prawnymi dziecka.

Cyberprzemoc –procedura reagowania

Podstawy prawne

uruchomienia

procedury

Kodeks Karny, Statut szkoły

Rodzaj zagrożenia

objętego procedurą

Cyberprzemoc –przemoc z użyciem technologii informacyjnych i

komunikacyjnych, głównie Internetu oraz telefonów komórkowych. Podstawowe formy zjawiska to nękanie, straszenie, szantażowanie z użyciem sieci, publikowanie lub rozsyłanie ośmieszających, kompromitujących informacji, zdjęć , filmów w z użyciem sieci oraz podszywanie się w sieci pod kogoś wbrew jego woli. Do działań określanych mianem cyberprzemocy wykorzystywane są głownie: poczta elektroniczna, czaty, komunikatory, strony internetowe, blogi, serwisy społecznościowe, grupy dyskusyjne, serwisy SMS i MMS

Telefony/kontakty

alarmowe krajowe

Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży -116 111Telefon dla Rodziców i Nauczycieli w sprawie Bezpieczeństwa Dzieci

–800 100100, dyzurnet@dyzurnet.pl

SPOSÓB POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU WYSTĄPIENIA ZAGROŻENIA

Przypadek cyberprzemocy może zostać ujawniony przez ofiarę, świadka (np. innego ucznia, nauczyciela, rodzica) lub osobę bliską ofierze (np. rodzice, rodzeństwo, przyjaciele). W każdym przypadku należy ze spokojem wysłuchać osoby zgłaszającej i okazać jej wsparcie. Podziękować za zaufanie i zgłoszenie tej sprawy.

Jeśli zgłaszającym jest ofiara cyberprzemocy, podejmując działania przede wszystkim należy okazać wsparcie, z zachowaniem jej podmiotowości i poszanowaniem jej uczuć. Potwierdzić, że ujawnienie przemocy jest dobrą decyzją. Taką rozmowę należy przeprowadzić w miejscu bezpiecznym, zapewniającym ofierze intymność. Nie należy podejmować kroków, które mogłyby prowadzić do powtórnej wiktymizacji czy wzbudzić podejrzenia sprawcy (np. wywoływać ucznia z lekcji do dyrekcji).
Jeśli osobą zgłaszającą nie jest ofiara, na początku prosimy o opis sytuacji, także z zachowaniem podmiotowości i poszanowaniem uczuć osoby zgłaszającej (np. strach przed byciem kapusiem, obawa o własne bezpieczeństwo).

W każdej sytuacji w trakcie ustalania okoliczności trzeba ustalić charakter zdarzenia (rozmiar i rangę szkody, jednorazowość /powtarzalność ). Realizując procedurę należy unikać działań , które mogłyby wtórnie stygmatyzować ofiarę lub sprawcę, np.: wywoływanie uczniów z lekcji, konfrontowanie ofiary i sprawcy, niewspółmierna kara, wytykanie palcami, etc. Trzeba dokonać oceny, czy zdarzenie wyczerpuje znamiona cyberprzemocy, czy jest np. niezbyt udanym żartem (wtedy trzeba podjąć działania profilaktyczne mające na celu nie dopuszczenie do eskalacji tego typu zachowań w stronę cyberprzemocy).

Opis okoliczności,

analiza,

zabezpieczenie

dowodów

Należy zabezpieczyć wszystkie dowody związane z aktem cyberprzemocy (np. zrobić kopię materiałów, zanotować datę i czas otrzymania materiałów, dane nadawcy, adresy stron www, historię połączeń ,etc).W trakcie zbierania materiałów należy zadbać o bezpieczeństwo osób zaangażowanych w problem.

Identyfikacja

sprawcy(-ów)

Identyfikacja sprawcy(ów) często jest możliwa dzięki zebranym materiałom –wynikom rozmów z osobą zgłaszającą, z ofiarą, analizie zebranych materiałów. Ofiara często domyśla się, kto stosuje wobec niego cyberprzemoc. Jeśli ustalenie sprawcy nie jest możliwe, a w ocenie kadry pedagogicznej jest to konieczne, należy skontaktować się z Policją. Bezwzględnie należy zgłosić rozpowszechnianie nagich zdjęć osób poniżej 18 roku życia (art. 202par. 3 KK)

Aktywności wobec

sprawców zdarzenia

ze szkoły/ spoza szkoły

Gdy sprawca cyberprzemocy jest znany i jest on uczniem szkoły, pedagog/psycholog szkolny powinien przeprowadzić z nim rozmowę o jego zachowaniu. Rozmowa taka ma służyć ustaleniu okoliczności zdarzenia, jego wspólnej analizie (w tym np. przyjrzeniu się przyczynom), a także próbie rozwiązania sytuacji konfliktowej (w tym sposobów zadośćuczynienia ofiarom cyberprzemocy).

Cyberprzemoc powinna podlegać sankcjom określonym

wewnętrznych przepisach szkoły (m. in. w statucie). Szkoła może tu stosować konsekwencje przewidziane dla sytuacji „tradycyjnej” przemocy. Warto jednak rozszerzyć repertuar dostępnych środków, np. o czasowy zakaz korzystania ze szkolnej pracowni komputerowej w czasie wolnym i przynoszenia do szkoły akcesoriów elektronicznych (PSP, mp3) itp.

Aktywności wobec

ofiar zdarzenia

W pierwszej kolejności należy udzielić wsparcia ofierze. Musi się ona czuć bezpieczna i zaopiekowania przez dorosłych. Na poczucie bezpieczeństwa dziecka wpływa fakt, że wie ono, iż szkoła podejmuje kroki w celu rozwiązania problemu.

Podczas rozmowy z uczniem – ofiarą cyberprzemocy, należy zapewnić go, że nie jest winny zaistniałej sytuacji oraz, że nikt nie ma prawa zachowywać się w ten sposób wobec niego, a także podkreślić, że dobrze zrobił ujawniając sytuację.

Należy okazać zrozumienie dla jego uczuć, w tym trudności z ujawnieniem okoliczności wydarzenia, strachu, wstydu. Trzeba podkreślić , że szkoła nie toleruje przemocy i ,że zostaną podjęte odpowiednie procedury interwencyjne. Należy poinformować ucznia o krokach, jakie może podjąć szkoła i sposobach, w jaki może zapewnić mu bezpieczeństwo. Należy pomóc ofierze (rodzicom ofiary) w zabezpieczeniu dowodów (to może być dla niej zadanie trudne zarówno ze względów technicznych, jak i emocjonalnych),

zerwaniu kontaktu ze sprawcą, zadbaniu o podstawowe zasady bezpieczeństwa on-line (np. nieudostępnianie swoich danych kontaktowych, kształtowanie swojego wizerunku etc).

Pomoc ofierze nie może kończyć się w momencie zakończenia procedury. Warto monitorować sytuację, „czuwać ” nad jej bezpieczeństwem, np. zwracać uwagę czy nie są podejmowane wobec niej dalsze działania przemocowe, obserwować, jak sobie radzi w grupie po ujawnionym incydencie cyberprzemocy.W działania wobec ofiary należy także włączyć rodziców/opiekunów ofiary trzeba na bieżąco ich informować o sytuacji, pamiętając przy tym o podmiotowym traktowaniu dziecka - mówiąc mu o tym i starając się uzyskać jego akceptację dla udziału rodziców. Jeśli dziecko nie wyraża zgody, należy omówić z nim jego obawy, a jeśli to nie pomaga powołać się na obowiązujące nas zasady i przekazać informację rodzicom. W trakcie rozmowy z dzieckiem i/lub jego rodzicami/opiekunami, jeśli jest to wskazane, można zaproponować pomoc specjalisty (np. pedagog/psycholog szkolny, poradnia psychologiczno- pedagogiczna) oraz przekazać informację o możliwości zgłoszenia sprawy Policji.

PROCEDURY REAGOWANIA W PRZYPADKU WYSTĄPIENIA WEWNĘTRZNYCH I ZEWNĘTRZNYCH ZAGROŻEŃ

Linki

Kontakty

Logowanie